Swaminarayan Akshardham Temple New Delhi : рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░

Swaminarayan Akshardham Temple New Delhi : рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг bhagwan swaminarayan, swaminarayan akshardham new delhi, рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг, рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рджिрд▓्рд▓ी 

рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ 

Swaminarayan Akshardham Temple New Delhi : рджिрд▓्рд▓ी рдХो 'рднाрд░рдд рдХा рджिрд▓' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै. рдкрд╡िрдд्рд░ рдпрдоुрдиा рдирджी рдХे рдХिрдиाрд░े рд╕्рдеिрдд рдЗрд╕ рд╕ुрди्рджрд░ рдирдЧрд░ рдХा рдЧौрд░рд╡рд╢ाрд▓ी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╣ै. рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХा рдЕрддि рдк्рд░ाрдЪीрди рдирдЧрд░ рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╕िрди्рдзु рдШाрдЯी рд╕рдн्рдпрддा рд╕े рдЬुрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ै. рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХाрд▓ рдоें рдЗрд╕рдХा рдиाрдо 'рдЗрди्рдж्рд░рдк्рд░рд╕्рде' рдеा. рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдШूрдордиे рд▓ाрдпрдХ рдЬрдЧрд╣ों рдХी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै. рдЦाрдиे-рдкीрдиे рдХे рд╢ौрдХीрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рддो рдпрд╣ рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ै. рдпрд╣ां рдЕрдиेрдХों рд╕ुрди्рджрд░ рдФрд░ рдк्рд░ाрдЪीрди рдоंрджिрд░ рд╣ैं, рдЬिрдирдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ (Swaminarayan Akshardham Temple Delhi). 

рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рд╢ाрдирджाрд░ рддрд░ीрдХे рд╕े рднाрд░рдд рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा, рдкрд░ंрдкрд░ाрдУं рдФрд░ рдХाрд▓ाрддीрдд рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕ंрджेрд╢ों рдХा рд╕ाрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै. рдк्рд░рджрд░्рд╢рдиी рд╣ॉрд▓, рдо्рдпूрдЬिрдХрд▓ рдлाрдЙंрдЯेрди, рднाрд░рдд рдХे рд╕ाрда рдПрдХрдб़ рдХे рд╣рд░े-рднрд░े рдмрдЧीрдЪे рдФрд░ рд▓ोрдЯрд╕ рдЧाрд░्рдбрди рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг, рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рднाрд░рдд рдХी рдЧौрд░рд╡рд╢ाрд▓ी рдХрд▓ा, рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХी рдк्рд░рдЧрддि, рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рдФрд░ рд╕рдж्рднाрд╡ рдХे рд▓िрдП рдоूрд▓्рдпों рдФрд░ рдпोрдЧрджाрди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдПрдХ рдЬ्рдЮाрдирд╡рд░्рдзрдХ рдпाрдд्рд░ा рд╣ै. рдЧिрдиीрдЬ рд╡рд░्рд▓्рдб рд░िрдХॉрд░्рдб рдж्рд╡ाрд░ा рджुрдиिрдпा рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рд╣िंрджू рдоंрджिрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдШोрд╖िрдд рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди 6 рдирд╡ंрдмрд░, 2005 рдХो рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा.

рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣िрди्рджू рдоंрджिрд░ рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо

рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╕्рдеिрдд рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣िрди्рджू рдоंрджिрд░ рд╣ै. 'рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै- "рднрдЧрд╡ाрди рдХा рджिрд╡्рдп рдиिрд╡ाрд╕". рдЗрд╕े рднрдХ्рддि, рдкрд╡िрдд्рд░рддा рдФрд░ рд╢ांрддि рдХे рд╕рдиाрддрди рд╕्рдеाрди рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै. рдпрд╣ рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдиिрд╡ाрд╕, рдкूрдЬा рдХा рдПрдХ рд╣िंрджू рдЧृрд╣ рдФрд░ рднрдХ्рддि, рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рд╕рдж्рднाрд╡ рдХे рд▓िрдП рд╕рдорд░्рдкिрдд рдПрдХ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкрд░िрд╕рд░ рд╣ै. рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХी рдХрд▓ा рдФрд░ рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा рдоें рд╣िंрджू рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕ंрджेрд╢, рдЬीрд╡ंрдд рднрдХ्рддि рдкрд░ंрдкрд░ाрдПं рдФрд░ рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा рд╕рднी рдк्рд░рддिрдз्рд╡рдиिрдд рд╣ैं. 

рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рд╕ंрдд рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг (1781- 1830) рдХो рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЖрд░ाрдз्рдп рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै. рдЖрда рддрд░рдлा рдЦंрднों рдкрд░ рдЯिрдХा рд╣ुрдЖ рдПрдХ 32-рдлुрдЯ рдКंрдЪा рддрд╢्рддрд░ी рдХे рдЖрдХाрд░ рдХा рдЧुंрдмрдж рд╣ै. рдоंрджिрд░ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╕ंрдд рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдХी рдк्рд░рддिрдоा рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ै. рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоंрджिрд░ рдоें рдЙрдирдХे рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं. рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХो рд╕ेрд╡ा рдХी рдоुрдж्рд░ा рдоें рдЪिрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै. рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ рдоें рдЧुрдгिрддाрдиंрдж рд╕्рд╡ाрдоी, рднрдЧрддрдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ, рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ, рдпोрдЧीрдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдФрд░ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рд╡ाрдоी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं.

рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рдХी рджिрд╡्рдп рдк्рд░рддिрдоाрдпें

рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рдоें рднрдЧрд╡ाрди् рдХी рдк्рд░рддिрдоाрдУं рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдРрд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै рдЬैрд╕े рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рднрдЧрд╡ाрди् рдХे рд╣ी рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ों. рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХी рдпाрдд्рд░ा рдПрдХ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдоृрдж्рдз рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ै. рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХी рд╢рдХ्рддि рдХो рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рдиे рдоें рд╣ो, рд╣िंрджू рдзрд░्рдо рдХे рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕िрдж्рдзांрддों рдХी рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдк्рд░рдХृрддि рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ोрдиे рдоें, рдпा рд╕िрд░्рдл рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдХे рдиिрд╡ाрд╕ рдХी рд╕ुंрджрд░рддा рдХो рдиिрд╣ाрд░рдиे рдоें - рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рддрдд्рд╡ рдХा рдПрдХ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै. рдоंрджिрд░ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рднрдЧрд╡ाрди् рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдоंрджिрд░ рд╣ैं- 

рд╢्рд░ी рд╢िрд╡-рдкाрд░्рд╡рддी рдЬी рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкुрдд्рд░ рд╢्рд░ी рдЧрдгेрд╢ рдЬी 
рд╢्рд░ी рд╕ीрддा-рд░ाрдордЬी рдФрд░ рд╣рдиुрдоाрди рдЬी 
рд╢्рд░ी рд░ाрдзा-рдХृрд╖्рдг рдЬी 
рд╢्рд░ी рд▓рдХ्рд╖्рдоी-рдиाрд░ाрдпрдг рдЬी. 
 
рд╕्рд╡ाрдоी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдж्рд╡ाрд░ा рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдпрд╣ рдоंрджिрд░ рдЬрдЯिрд▓ рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рдмрд▓ुрдЖ рдкрдд्рдерд░ рдФрд░ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд рд╣ै. рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд▓ौрд╣ рдзाрддु рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै. рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХो рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдкрд░ рдк्рд░ाрдЪीрди рдФрд░ рдордз्рдп-рдпुрдЧ рдХे рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рднाрд░рддीрдп рдЧ्рд░ंрдеों рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рд╣ै. рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рдоें 234 рдЬрдЯिрд▓ рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рдЦंрднे, 9 рдЕрд▓ंрдХृрдд рдЧुंрдмрдж, 20 рдЪрддुрд╖्рдХोрдгीрдп рд╢िрдЦрд░ рдФрд░ рднाрд░рдд рдХे рд╣िंрджू рдзрд░्рдо рдХे рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ों рдХी 20,000 рдоूрд░्рддिрдпां рд╣ैं. рдоंрджिрд░ рдХी рдКँрдЪाрдИ 141.3 рдлीрдЯ, рдЪौреЬाрдИ 316 рдлीрдЯ рдФрд░ рд▓рдо्рдмाрдИ 356 рдлीрдЯ рд╣ै. рдоंрджिрд░ рдХे рдЕंрджрд░, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкूрдЬрдиीрдп рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рд╕्рддंрдн, рдЫрдд рдФрд░ рдЧुंрдмрдж рднрдХ्рддि рдХी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рд╕ाрдЭा рдХрд░рддे рд╣ैं. 
 
рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХो рдмрдиाрдиे рдоें 30,00,00,000 рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдШंрдЯे рд▓рдЧे. рдЗрд╕рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे 8,000 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕्рд╡рдпंрд╕ेрд╡рдХों рдиे рднाрдЧ рд▓िрдпा рдеा. 6 рдирд╡ंрдмрд░ 2005 рдХो рдПрдЪрдПрдЪ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рд╡ाрдоी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХे рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рдФрд░ рдХुрд╢рд▓ рдХाрд░ीрдЧрд░ों рдФрд░ рд╕्рд╡рдпंрд╕ेрд╡рдХों рдХे рд╕рдорд░्рдкिрдд рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा.

рдоंрдбрдкрдо (Mandapam)-

рдоंрджिрд░ рдХे рдЖंрддрд░िрдХ рднाрдЧ рдоें рдиौ рдЕрд▓ंрдХृрдд рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рдЧुंрдмрдж рд╣ैं рдЬो рдЦूрдмрд╕ूрд░рддी рд╕े рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рд╕्рддंрднों рдкрд░ рдЯिрдХे рд╣ुрдП рд╣ैं. рдЧुंрдмрдж рдФрд░ рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╕्рддंрднों рдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╕ेрдЯ рдПрдХ рдоंрдбрдкрдо рдмрдиाрддा рд╣ै. рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоंрдбрдкрдо рдоें рд╕ंрдд рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЖрд░ाрдз्рдпों рдХे рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рд░ूрдк рд╣ैं. рдоंрджिрд░ рдХा рдХेंрдж्рд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдоंрдбрдкрдо (Swaminarayan Mandapam) рдмрдиाрддा рд╣ै. рдЕрди्рдп рдоंрдбрдкрдо рд╣ैं- рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдоंрдбрдкрдо рдШрдирд╢्рдпाрдо рдоंрдбрдкрдо рд▓ीрд▓ा рдоंрдбрдкрдо рдиीрд▓рдХंрда рдоंрдбрдкрдо рд╕्рдоृрддि рдоंрдбрдкрдо рд╕рд╣рдЬाрдиंрдж рдоंрдбрдкрдо рднрдХ्рдд рдоंрдбрдкрдо рдкुрд░ुрд╖ोрдд्рддрдо рдоंрдбрдкрдо

рдоंрдбोрд╡рд░ (Mandovar)

рдПрдХ рдк्рд░ाрдЪीрди рдкрдд्рдерд░ों рд╕े рдмрдиे рдоंрджिрд░ рдХे рдмाрд╣рд░ी рдЕрдЧ्рд░рднाрдЧ рдХो рдоंрдбोрд╡рд░ (Mandovar) рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै. рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХा рдоंрдбोрд╡рд░ рдкिрдЫрд▓े рдЖрда рд╕ौ рд╡рд░्рд╖ों рдоें рднाрд░рдд рдоें рдиिрд░्рдоिрдд рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा, рд╕рдмрд╕े рдЬрдЯिрд▓ рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рдоंрдбोрд╡рд░ рд╣ै. рдпрд╣ 25 рдлीрдЯ рдКंрдЪा, 611 рдлीрдЯ рд▓ंрдмा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдоें рд╣िंрджू рдзрд░्рдо рдХे рдХрдИ рдорд╣ाрди рдЛрд╖िрдпों, рд╕ाрдзुрдУं, рднрдХ्рддों, рдЖрдЪाрд░्рдпों рдФрд░ рдЕрд╡рддाрд░ों рдХी 200 рдоूрд░्рддिрдпां рд╣ैं. рдоंрдбोрд╡рд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдХो 'рдЬрдЧрддी' (Jagati) рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै. рдЗрд╕ рдкрд░рдд рдоें, рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХी рдирдХ्рдХाрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै. 

рд╣рдоाрд░े рд╣ाрдеी рдЬो рдмрд▓ рдФрд░ рд╢рдХ्рддि рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ैं. рд╢ेрд░ рдЬो рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рдмрд╣ाрджुрд░ी рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ैं. рдЧрддि рдХे рд▓िрдП рд╡िрдЦ्рдпाрдд рд╡्рдпाрд▓ (рдПрдХ рдкौрд░ाрдгिрдХ рдкрд╢ु) рдоिрд▓рддा рд╣ै. рдмाрдж рдХी рдкрд░рддों рдоें, рдлूрд▓ों рдХी рдирдХ्рдХाрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै рдЬो рд╕ुंрджрд░рддा рдФрд░ рд╕ुрдЧंрдз рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддी рд╣ै. рдоंрдбोрд╡рд░ рдХे рдордз्рдп рдоें, рдЬिрд╕े рд╡िрднूрддि (Vibhuti) рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рдЕрд╡рддाрд░ों, рд╕ंрддों, рджेрд╡ों, рдЖрдЪाрд░्рдпों рдФрд░ рднрдХ्рддों рдХी рдоूрд░्рддिрдпां рд╣ैं. рд╕рдм рдХुрдЫ рдмेрд╣рдж рд╕рдЬीрд╡ рд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै. рдФрд░ рдЗрд╕ рдкрд░рдд рдХे рд╢ीрд░्рд╖ рдкрд░ рд╕рдорд░рди (Samarans) рд╣ैं рдЬो рд▓ोрдЧों рдХो рдЬीрд╡рди рдоें рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдКंрдЪाрдИ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं. рд╕ंрдкूрд░्рдг рдоंрдбोрд╡рд░ рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рд╕ुрдЦों рдХी рдмेрдб़िрдпों рд╕े рдоुрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХी рдЕंрддिрдо рдЕрд╡рд╕्рдеा рддрдХ рд▓े рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै.

рдиाрд░ाрдпрдг рдкीрда (Narayan Peeth)

рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдоंрджिрд░ рдХी рдк्рд░рджрдХ्рд╖िрдгा рдпा рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рдиा рдПрдХ рдк्рд░ाрдЪीрди рд╣िंрджू рдкрд░ंрдкрд░ा рд╣ै. рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рдоें рдЗрди рдкрд░िрдХ्рд░рдоाрдУं рдХो рдХрд░рдиे рдХा рдоाрд░्рдЧ рддीрди 60 рдлीрдЯ рд▓ंрдмे рдХांрд╕्рдп рд░ाрд╣рдд рдкैрдирд▓ों рд╕े рдЕрд▓ंрдХृрдд рд╣ै. рдпрд╣ рдкैрдирд▓ рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдХे рдЬीрд╡рди рд╕े рджैрд╡ीрдп рдШрдЯрдиाрдУं рдХो рдЪिрдд्рд░िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдЗрди рдоाрд░्рдЧों рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рднрдХ्рддों рдХो рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рддे рд╕рдордп рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдпाрдж рдХрд░рдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддे рд╣ैं. рдЬिрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рдпे рдкрдЯрд▓ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ैं, рдЙрд╕ рдкрд░рдд рдХो рдиाрд░ाрдпрдг рдкीрда рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै.

рдЧрдЬेंрдж्рд░ рдкीрда (Gajendra Peeth)

рдЧрдЬेंрдж्рд░ рдкीрда (рдиिрдЪрд▓ी рдк्рд░рджрдХ्рд╖िрдгा) рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХी рдПрдХ рдЕрдиूрдаी, рдордиोрд░рдо рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдкрд░ंрдкрд░ा рдХा рдк्рд░ेрд░рдХ рдкुрдирд░ुрдж्рдзाрд░ рд╣ै. рдоाрдпाрдорддрдо, рд╢िрд▓्рдкा рд░рдд्рдиाрдХрд░, рджीрдкрд░्рдгрд╡ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЬैрд╕े рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡ाрд╕्рддुрд╢िрд▓्рдк рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рдорд╣рд▓ों рдФрд░ рдоंрджिрд░ों рдХे рд▓िрдП рдПрдХ 'рдЧрдЬрд╕्рдерд░' (Gajsthar or Plinth of Elephants) рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै. рдпрд╣ рдкрд░ंрдкрд░ा 1300 рд╕ाрд▓ рдкुрд░ाрдиे рдПрд▓ोрд░ा рдХे рдк्рд░ाрдЪीрди рдХैрд▓ाрд╢ рдоंрджिрд░ рдФрд░ 1400 рд╕ाрд▓ рдкुрд░ाрдиे рдорд╣ाрдмрд▓ीрдкुрд░рдо рдоंрджिрд░ рдоें рдоिрд▓рддी рд╣ै. 12рд╡ीं рд╕рджी рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХрдИ рдоंрджिрд░ों рдоें рдЧрдЬрд╕्рдерд░ рд▓рдЧाрдХрд░ рдЗрд╕ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХा рдкाрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрддा рдеा. рд╕्рд╡ाрдоीрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХा рдмрдб़ा рдЧрдЬрд╕्рдерд░ рдЗрд╕ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХी рд╕ाрд╣рд╕िрдХ рд╡ाрдкрд╕ी рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै. рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдХी рдЗрд╕ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХा рдЕрдиूрдаा рдкुрдирд░ुрдж्рдзाрд░ рдПрдХ рдирдП рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ, рдХрд▓ाрдд्рдордХ рдирд╡ाрдЪाрд░ (Innovation) рдХे рд╕ाрде рдЖрддा рд╣ै. рдпрд╣ рд╣ाрдеिрдпों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░ेрд░рдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдХो рдЪिрдд्рд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рдХैрд╕े рд╣ाрдеी рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рдПрдХ рдШрдиिрд╖्рда рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╕ाрдЭा рдХрд░рддे рд╣ैं. 
рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХी рдбिрдЬाрдЗрди рдХो рднी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬैрд╕े рдпрд╣ рдкूрд░ा рдоंрджिрд░ рдорд╣ाрдмрд▓ी рд╣ाрдеिрдпों рдХी рдкीрда рдкрд░ рдЯिрдХा рд╣ुрдЖ рд╣ो. рд╕рдиाрддрди рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдмрд╣ुрдд рдХрд░ीрдм рд╣ै. рдпрд╣ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░рдиे, рдЖрдзुрдиिрдХрддा рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдк्рд░рдХृрддि рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХो рднी рд╕рдоाрди рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рджेрддी рд╣ै. рдЕрдХ्рд╖рд░рдзाрдо рдоंрджिрд░ рдоें рдЖрдк рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХी рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдЬाрдирдиे рдФрд░ рд╕рдордЭрдиे рдХा рдкूрд░ा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं. рдЗрд╕ी рдХे рд╕ाрде, рд╡рди рдФрд░ рд╡рди рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рд╕рднी рдЬीрд╡-рдЬंрддु рдХोрдИ рди рдХोрдИ рдмреЬी рд╕ीрдЦ рджेрддे рд╣ैं. рд╣рдо рд╕рднी рд╕े рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХी рдХрд▓ा рдХो рд╕ीрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं. 
рдЬैрд╕े- рдПрдХ рдирдХ्рдХाрд╢ी рдоें, рдЬंрдЧрд▓ी рдХुрдд्рддों рдХा рдЭुंрдб рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╣ाрдеी рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╕ाрдЬिрд╢ рд░рдЪрддा рд╣ै. рд╡े рдЙрд╕ рдкрд░ рд╣рдорд▓ा рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрд╕े рдЪोрдЯ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рд╣ाрдеी рдЗрддрдиे рдмреЬे рдФрд░ рдордЬрдмूрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдХि рд╡े рдХिрд╕ी рдХे рднौंрдХрдиे рдкрд░ рдХोрдИ рдз्рдпाрди рдирд╣ीं рджेрддे. рд╣ाрдеी рд╕ुрдирдиे рдпा рдкीрдЫे рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рд░ुрдХрддा, рдФрд░ рди рд╣ी рдЕрдкрдиा рд░ाрд╕्рддा рдмрджрд▓рддा рд╣ै. рдЗрд╕ी рдХ्рд░рдо рдоें рдЖрдкрдХो рдоंрджिрд░ рдХी рджीрд╡ाрд░ों рдкрд░ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдФрд░ рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХрдеाрдУं рдХी рдмेрд╣рдж рд╕ुрди्рджрд░ рдЭांрдХिрдпां рднी рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддी рд╣ैं. рдЗрди्рд╣ीं рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै рд╕рдоुрдж्рд░ рдоंрдерди рдХी рдЭांрдХी, рдЬिрд╕рдоें 'рдЕрдоृрдд' рдХे рд▓िрдП рджेрд╡рддा рдФрд░ рджाрдирд╡ рд╕ाрде рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं. рд╕рд░्рдк рд╡ाрд╕ुрдХी рдХो рд░рд╕्рд╕ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдФрд░ рдоंрджрд░ाрдЪрд▓ рдкрд░्рд╡рдд рдХो рдоंрдерди-рдЫрдб़ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕рдоुрдж्рд░ рд╕े 14 рдХीрдорддी рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдоंрдерди рдХिрдпा. рдЗрди्рд╣ीं 14 рд░рдд्рдиों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╕ाрдд рд╕ूंрдб рд╡ाрд▓े рд╕рдлेрдж рд╣ाрдеी рдРрд░ाрд╡рдд рдкрд░ рджेрд╡рд░ाрдЬ рдЗंрдж्рд░ рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ुрдЖ. рдРрд░ाрд╡рдд рдХो рд╢ुрднрддा, рдзрди рдФрд░ рд╢рдХ्рддि рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै. рдпрд╣ рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдХे рд╢ाрд╕рдХ 'рдЗंрдж्рд░' рдХा рд╡ाрд╣рди рд╣ै.

Comments